Ceza Muhakemesine Egemen İlkeler Işığında Olağan ve Olağanüstü Kanun Yolları

Kitabın Açıklaması

Yürürlükteki yasaların bile layıkıyla uygulanmadığı, yanlış uygulandığı, keyfi uygulandığı veya kişiye göre değişen bir şekilde uygulandığı hallerde hukuki güvenlikten ve adaletten bahsedilemez. Bu hukuksuzlukların düzeltilmesi ancak kanun yolları ile mümkün olabilir. Kanun yollarının etkin bir şekilde uygulanması için başta Yargıtay olmak üzere tüm mahkeme kararlarının gerekçeli olması, yargıçların ceza hukuku alanında uzman ve tecrübeli olması şarttır.

Kanun yolları, ceza muhakemesinin itiraz ve denetim aşaması olup , yargılama makamlarının hukuku uygulama noktasında maddi ve hukuki konularda yanlış uygulama yapma ihtimalleri üzerinden, yapılan veya yapıldığı iddia edilen hukuka aykırılığın giderilmesi amacıyla, kararın kural olarak başka bir yargı makamı tarafından denetlenerek, kararın hukuka uygun hale getirilmesi, maddi gerçeğin ortaya çıkarılması, adaletin sağlanması ve uygulamada yargı birliği sağlamak için düzenlenmiş hukuki denetim mekanizmalarıdır.

Yargı makamlarının verdikleri kararların üst dereceli mahkemeler tarafından denetlenebilir olması, şeffaf bir hukuk devleti olmanın gereğidir. Yasa yolları, kesinleşmiş veya kesinleşmemiş kararlara karşı hukukun gerçekleşmesine ve adalete olan güveni oluşturmaya yönelik olarak düzenlenmiştir. Kesinleşmiş kararlara karşı olağan yasa yollarına, kesinleşmemiş kararlara karşı ise olağanüstü yasa yollarına gidilebilir. Olağan yasa yollarına gidilmeden, olağanüstü yasa yollarına gidilemez. Kesinleşmemiş kararlara karşı gidilen kanun yolları itiraz, istinaf ve temyiz olup bunlar olağan kanun yollarıdır. Buna karşılık kesinleşmiş kararlara karşı olağanüstü kanun yolları ise, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın itirazı, kanun yararına bozma ve yargılamanın yenilenmesidir. Çalışma tüm bu konuları ayrıntılı olarak incelemektedir.

Kitabın Konu Başlıkları

Ceza Muhakemesi Hukukunun Temel Kavramları ve İlkeleri

Ceza Muhakemesi Hukukunda Olağan ve Olağan Üstü Kanun Yolları

İçindekiler

Önsöz

7

Kısaltmalar

13

Birinci Bölüm

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN

TEMEL KAVRAMLARI VE İLKELERİ

I. GENEL OLARAK

15

II. CEZA MUHAKEMESİNİN AMACI

19

III. CEZA MUHAKEMESİNİN İŞLEVİ

23

IV. CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN İLKELERİ

26

A. Adil Yargılanma İlkesi

26

B. Bağımsız ve Tarafsız Hâkim İlkesi

32

C. Meram Anlatma İlkesi

38

D. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi

40

E. Aleniyet (Açıklık) İlkesi

42

F. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi

45

G. Maddî Gerçeğin Araştırılması İlkesi

48

H. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi

55

I. Vasıtasızlık İlkesi

57

İ. Sözlülük İlkesi

61

J. Kovuşturma Mecburiyeti İlkesi– Maksada (Maslahata) Uygunluk İlkesi

63

K. Hukuk Devleti İlkesi

66

L. Ölçülülük İlkesi

68

V. CEZA MUHAKEMESİNİN İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN İNSAN HAKLARI

72

A. Hak Arama Hakkı

72

1. Dilekçe hakkı

75

2. Dava ve şikâyet hakkı

75

3. İtiraz hakkı

76

B. Şüpheli Veya Sanığın Hakkındaki Suçlamaları ve Yasal Haklarını Öğrenme Hakkı

80

C. Şüphelinin Suçlamalara İlişkin Susma Hakkı

81

D. Savunma Hakkı

82

E. Tercüman Hakkı

94

F. Makûl Süre İçinde Yargılanma Hakkı

97

G. Lekelenmeme Hakkı

100

H. Suçsuz Sayılma Hakkı (Masumiyet Karinesi)

102

İkinci Bölüm

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA

OLAĞAN VE OLAĞAN ÜSTÜ KANUN YOLLARI

I. GENEL OLARAK

105

A. Kanun Yoluna Başvuruda Hata

110

B. Kanun Yoluna Başvuruda Talep ve Usul

113

C. Kanun Yoluna Başvuru Hakkı Olanlar

114

1. Cumhuriyet savcısı

115

2. Avukat

119

3. Şüpheli

122

4. Sanık

122

5. Şüpheli veya Sanığın Yasal Temsilcisi ve Eşi

123

6. Katılan

126

D. Kanun Yoluna Başvurma Süreleri

127

E. Kanun Yoluna Başvurunun Etkileri

130

F. Aleyhe Bozma Yasağı

131

II. İTİRAZ

135

A. Genel Olarak

135

B. İtiraza Tabi Olan Kararlar

136

C. İtiraz Usulü ve İnceleme Mercileri

139

E. İtirazda Aleyhe Bozma Yasağı

144

III. İSTİNAF

146

A. Genel Olarak

146

B. İstinaf Edilemeyen Kararlar

152

C. İstinaf İstemi ve Süresi

154

D. İstinaf Başvurusunun Etkisi

155

E. İstinafa Başvurabilecekler ve İstinaf Süreci

156

F. İstinafta Aleyhe Bozma Yasağı

172

G. İstinafta Direnme Yasağı

174

H. İstinafta Cumhuriyet Savcısı Açısından Sebep Gösterme Zorunluluğu

174

I. İstinaf Kararlarına Karşı Kanun Yararına Bozma Yoluna Başvurma Yasağı

176

IV. TEMYİZ

176

A. Genel Olarak

176

B. Temyiz Sebepleri

178

1. Genel Olarak

178

2. Hukuka Aykırılık Halleri

180

C. Temyiz Edilemeyen Kararlar

208

D. Temyiz Edilebilen Kararlar

209

E. Temyiz Süresi ve Başvurusu

211

F. Temyizde Neden Gösterme Zorunluluğu

214

G. Temyiz Başvurusunun Etkisi

217

H. Temyiz Başvurusu Üzerine Mahkemece Yapılacak İşlemler

218

I. Temyiz Dilekçesinin Tebliği ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Temyiz Kapsamındaki Görevi

219

İ. Temyiz Talebine İlişkin Yargıtay İncelemesi

220

J. Temyizde Maddi ve Hukuki İnceleme

222

K. Temyiz İncelemesi Sonucu Verilebilecek Kararlar

227

1. Temyiz Talebinin Esastan Reddi (Onama)

227

2. Hükmün Bozulması

229

3. Düşme Kararı

239

4. Düzelterek Onama

240

L. Temyiz İncelemesi Sonucu Yargıtay Kararının Gönderileceği Merci

241

M. Temyiz İncelemesi Sonucu Yargıtay Kararı Üzerine Davaya Yeniden Bakacak Mahkemenin İşlemleri

241

V. İSTİNAF VE TEMYİZ ARASINDAKİ FARKLAR

243

VI. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞININ İTİRAZI

248

A. Genel Olarak

248

B. İtiraza Konu Kararlar ve Başvurma Yetkisi

250

C. İtirazın Etkisi

253

D. İtiraz Süresi

253

E. İtirazın İncelenme Mercii ve Süresi

253

F. İtiraz Üzerine Verilebilecek Kararlar

257

VII. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞININ İTİRAZI

258

A. Genel Olarak

258

B. Başvurma Yetkisi

260

C. Başvuru Konusu Kararlar

262

D. İtiraz Mercii

263

E. İtiraz Süresi

264

F. İtirazın Tesirleri

265

VIII. KANUN YARARINA BOZMA

265

A. Genel Olarak

265

B. Başvurma Yetkisi

268

C. Başvuru Konusu Kararlar

270

D. Başvuru Süresi

291

E. Başvuru Üzerine Verilebilecek Kararlar

292

F. Kanun Yararına Bozmanın Hükümlü Aleyhine Sonuç Doğurması

296

IX. YARGILAMANIN YENİLENMESİ

300

A. Genel Olarak

300

B. Yargılamanın Yenilenmesinin Kapsamı

304

C. Başvurma Yetkisi

305

D. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri

307

1. Hükümlünün Lehine Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri

308

2. Hükümlünün Aleyhine Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri

322

E. Yargılamanın Yenilenmesi Başvurusunda Yenileme Sebebi Belirtme Zorunluluğu

324

F. Başvuru Süresi

325

G. Başvurunun Kabul Edilebilirliğine İlişkin Başvurulacak Makam İncelenme Yöntemi

326

H. Başvurunun Kabulü Halinde Verilebilecek Kararlar

332

I. Yargılamanın Yenilenmesi İsteminin Etkisi

335

X. YARGILAMANIN YENİLENMESİ İLE KANUN YARARINA BOZMA ARASINDAKİ FARKLAR

335

Sonuç

341

Kaynakça

351

Kavram Dizini

357

Yazar Hakkında

365