Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2025/6035 E., 2025/8773 K. sayılı kararı

T.C.

Yargıtay

5. Hukuk Dairesi

2025/6035 E., 2025/8773 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

SAYISI : 2025/174 Esas, 2025/201 Karar

I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR

A. Gümüşhane Asliye Hukuk (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla)

Mahkemesinin 27.02.2024 Tarihli ve 2023/706 Esas, 2024/216 Karar Sayılı Kararı

Davacı ile işyeri devri konusunda yapılan sözleşmenin tarafının dava dışı ... ... adlı kişi olup ceza dosyası evraklarında da sözleşme ilişkisinin karşı tarafı olarak yine dava dışı ... ... adlı kişiden bahsedildiği, davalı ile davacı arasında yapılmış herhangi bir sözleşmenin bulunmadığı, buna göre davalı tarafça iddia edildiği gibi sözleşmenin ifası nedeniyle sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin yetkili olması kuralının olayda uygulanma yerinin bulunmadığı, taraflar arasında geçerli bir sözleşme olmaması nedeniyle davalı tarafın yetkiye dair itirazının genel yetki kurallarına göre değerlendirilmesi gerektiği, genel yetki kuralına göre davalının yerleşim yeri mahkemesinin yetkili olup davalının yerleşim yeri nazara alındığında İstanbul Anadolu Asliye Ticaret Mahkemesi'nin yetkili ve görevli gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.

B. İstanbul Anadolu 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 06.03.2025 Tarihli ve 2025/174 Esas, 2025/201 Karar Sayılı Kararı

Mahkemece davalının icra dairesinin yetkisine itirazının öncelikle incelenmesi gerektiği de gözetilerek, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 10 uncu maddesinde, sözleşmeden ... davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu, davacının bu hususta seçimlik hakkını kullanarak kendi yerleşim yerinde dava açtığı bu itibarla davanın ilk açıldığı yer mahkemesi olan Gümüşhane Asliye Hukuk Mahkemesi'nce (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) görülmesi gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.

II. GEREKÇE

A. Uyuşmazlık

Uyuşmazlık, alacağın tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.

B. İlgili Hukuk

1. Farklı Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinde kalan İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.

2. 6100 sayılı Kanun’un 6 ncı, 10 uncu ve 115 inci maddesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun

89 uncu maddesi ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 50 nci maddesi

C. Değerlendirme

1. İtirazın iptali davasında usulüne uygun olarak başlatılmış ve itirazla ... bir takibin varlığı dava şartıdır. İtirazın iptali davasını gören mahkemenin, icra takibinin yapıldığı icra dairesinin yetkisine yönelik itirazı öncelikle incelemesi gerekir. Mahkemenin yetkisine yönelik bir itirazın var olup olmaması, bu sonuca etkili değildir. Eş söyleyişle, itirazın iptali davasında, mahkemenin yetkisine itiraz edilmiş olsun veya olmasın, mahkeme öncelikle, icra dairesinin yetkisine yönelik itirazı inceleyerek kesin olarak sonuçlandırmalıdır. Kaldı ki, itirazın iptali davasını görme yetkisi, takibin yapıldığı yer mahkemesine aittir. O nedenle, mahkemenin, icra dairesinin yetkisine yönelik itirazı incelemesi doğaldır. Bu yetki itirazının incelenmesi sonucunda, mahkeme, kendisinin yetkili olup olmadığını da belirlemiş olacaktır.

2. İlamsız bir takipte yetkili icra dairesi de 2004 sayılı Kanun'un 50 nci maddesinin yollaması ile 6100 sayılı Kanun'un genel hükümlerine göre belirlenecektir. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesine göre genel yetkili icra dairesi, davalı gerçek veya tüzel kişinin takibin yapıldığı tarihteki yerleşim yeri icra dairesidir. Yine aynı Kanun’un 16 ncı maddesine göre ise haksız fiilden ... uyuşmazlıklarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi icra dairesi de yetkilidir. Aynı Kanun’un 10 uncu maddesine göre ise sözleşmeden ... davaların sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabileceği hüküm altına alınmış olup, bu sebeple sözleşmeden ... para borcunun tahsili için başlatılan takipte, sözleşmenin ifa edileceği yer icra dairesi de yetkili kılınmıştır. Takibin konusu sözleşmeden kaynaklı para borcu olduğunda, 6098 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesine göre, aksi kararlaştırılmadıkça para borçları alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde ifa edilecektir.

3. Yetki itirazının incelemesi neticesi mahkeme yetkili olduğuna karar verirse borçlunun icra dairesine yapmış olduğu yetki itirazının reddine karar verilerek uyuşmazlığın esastan incelenmesine geçilecektir. Mahkeme yapmış olduğu inceleme neticesi takip yapılan icra dairesinin yetkili olmadığına kanaat getirir ise yetkili icra dairesinde yapılmış geçerli bir takip olmadığından dava şartı eksikliğinden davanın usulden reddine karar verecektir.

4. Somut olayda alacağının tahsili için Gümüşhane İcra Dairesinin 2023/329 Esas sayılı dosyası ile takip başlattığı, davalının yetkiye, borca ve faiz talebine itiraz ettiği, takibin durduğu, itirazın iptali davasının takibin başlatıldığı yer olan Gümüşhane Asliye Hukuk (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla)

Mahkemesinde açıldığı anlaşılmaktadır. İtirazın iptali davasını gören mahkemenin, icra takibinin yapıldığı icra dairesinin yetkisine yönelik itirazı öncelikle incelemesi gerektiğinden uyuşmazlığın Gümüşhane Asliye Hukuk (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.

III. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Gümüşhane Asliye Hukuk (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,

16.06.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.