Yargıtay 4. Hukuk Dairesi'nin 2023/2177 E., 2023/7600 K. sayılı kararı

T.C.

Yargıtay

4. Hukuk Dairesi

2023/2177 E., 2023/7600 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

SAYISI : 2020/161 E., 2021/139 K.

DAVALILAR : 1- ....

vekili ... ...

2- ... ... Anonim Şirketi

vekili ... ...

DAVA TARİHİ : 08.03.2010

BİRLEŞEN DOSYA DAVA TARİHİ: 20.04.2012

HÜKÜM/KARAR : Asıl dosyada davanın reddi/birleşen dosya kısmen kabul

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen trafik kazası sonucu yaralanma nedeniyle maddi tazminat davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece kararın bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Mahkeme kararı davalı ... Müh. İnş.Taah. Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı vekili; müvekkilinin yolcu olarak bulunduğu aracın 24.11.2008 tarihinde, ... çalışması sırasında yolda gerekli önlemlerin alınmaması, uyarı levhalarının konulmamış olması ve gece karanlığının etkisi ile orta refüje çarparak kaza yaptığını, davacının sürekli malul kaldığını, araç sürücüsünün kusuru olmadığını, ... yapım çalışması nedeni ile gerekli güvenliği almayan Karayolları Genel Müdürlüğü ve aracın kasko sigortacısı olan davalı şirketin sorumlu olduğunu iddia ederek fazlaya ilişkin haklarını saklı kalmak kaydı ile 8.000,00 TL maddi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalılar Karayolları Genel Müdürlüğü ve davalı ... Anonim Şirketinden müştereken ve müteselsilen talep etmiştir.

Birleşen davada davacı vekili; aynı kaza nedeni ile ... bakım ve onarım çalışmasını yapan davalı ... Mühendislik İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketine karşı 10.000,00 TL maddi tazminat, 200.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan talep etmiştir.

Davacı vekili toplam 18.000,00 TL maddi tazminat talebini 21.04.2014 tarihinde 62.504,00 TL olarak ıslah etmiştir.

II. CEVAP

Davalı Karayolları Genel Müdürlüğü vekili: husumet itirazında bulunduklarını, kazanın meydana geldiği yolun yapım işinde davalı ... inşaat Şirketinin yüklenici firma olduğunu, şartnameye göre gerekli güvenlik önlemlerini alması gerektiğini, mahkeme aksi kanaatte olması halinde ise kendilerine karşı idari yarğıda dava açılması gerektiiğini, davacının maluliyetinin belirlenerek, ...'den ödeme alıp almadığının tespitini talep ettiklerini savunarak davanın reddini talep etmiştir.

Davalı ... Anonim Şirketi vekili; söz konusu aracın maliki ve sigortalısının davacı olduğunu, bu nedenle tazminatın teminat kapsamında olmadığını, araçtaki maddi zararın karşılandığını, davacıya 23.100,00 TL ödeme yapıldığını, bedeni zararın teminat dışı olduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.

Davalı ... Müh. Müş. İnş Nak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. vekili; dava dilekçesinin kendilerine tebliğ edilmediğini, ıslah dilekçesinin tebliğ edildiğini, taleplerin zamanaşımına uğradığını, zarar ve talep arasında fahiş fark bulunduğunu savunmuştur.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin 10.07.2014 tarihli 2010/131 Esas, 2014/38 Karar sayılı kararı ile; "...davacının 24.11.2008 tarihli kaza nedeni maddi ve manevi tazminat talep ettiğini, kaza sırasında çalışma gücündeki azalma olup olmadığına dair adli tıp uzmanından alınan rapor ile davacının %18 oranında çalışma gücü kaybı bulunduğunu, çalışma gücündeki azalmaya göre PMF 1931 ... tablosu esas alınarak yapılan hesaplama ile 62.504,00 TL zararın hesaplandığını, raporların gerekçeli ve denetime elverişli olduğunu, birleşen dosya davalısının eyleminin hizmet kusuru niteliğinde olduğunu, idarenin sorumluluğuna ilişkin hükümler çerçevesinde idari yargıda dava açılması gerektiğini, ayrıca davalı Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davanın tefrik edilmek suretiyle idari yarğının görevli olduğu" gerekçesi ile davanın kabulü ile 62.504,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... şirketinden dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, birleştirilen davada idari yargının görevli olması nedeni ile mahkemenin görevsizliğine karar verilmiştir.

IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ

A. Bozma Kararı

Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ...

vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

Yargıtay 17.Hukuk Dairesini 2014/22983 Esas, 2017/4900 Karar sayılı ilamı ile;

1. Davacı vekilinin birleştirilen davaya yönelik) temyiz itirazları yönünden;

Mahkemece, davanın görülme yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, KGM'nin denetim ve sorumluluğundaki Başkale Şehir Geçişi Yapım İşi yüklenici ...'ye yaptırılmaktadır. KGM' nin ... yapım işini verdiği şirket özel hukuk tüzel kişisi olup, verdikleri iddia olunan zararlardan dolayı oluşan sorumlulukları özel hukuk hükümlerine tabidir. Özel hukuk tüzel kişilerinin verdikleri zararlar, niteliği itibariyle hizmet kusurundan kaynaklanan zararlar olmayıp, bu zararların tazmini amacıyla anılan özel hukuk tüzel kişilerine karşı adli yargı yerinde tazminat davası ikame edilmesi gerekmektedir. O halde mahkemece, davalı .... aleyhine açılan bu davada davaya devam edilerek esastan inceleme yapılması gerekirken, yazılı olduğu şekilde davanın idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle reddine karar verilmesi yerinde görülmemiştir.

2. Davalı ... vekilinin temyiz itirazları yönünden

Davacı, aynı zamanda ... BJ 7055 plaka sayılı (sigortalı) aracın işleteni (ve gerek Zorunlu Trafik Sigortası gerekse ... Kasko Sigortası-İMSS- poliçelerinde sigortalı konumunda) olduğundan, davalı ... karşısında 3. kişi olarak kabul edilemez. Bir başka deyişle işleten davacının, işleten olarak kendi sorumluluğunu üstlenen davalı ... şirketinden tazminat talebinde bulunması hukuken mümkün değildir. Zira ... ve İMSS sigortacısı, işletenin üçüncü kişilere verdiği zararları teminat altına almaktadır. Bu nedenle mahkemece, davalı ... hakkındaki davanın reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü doğru görülmemiştir.

3. KGM yönünden de yargı yolu bakımından görevli yerin adli yargı olacağı dikkate alınarak KGM yönünden yargılamaya devamla sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken KGM yönünden idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle tefrik kararı verilmiş olması doğru görülmemiş olup eleştiri konusu yapılmakla yetinilmiş bozma sebebi yapılmamıştır," denilerek bozma kararı verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar

İlk Derece Mahkemesinin 10.07.2014 tarihli 2017/320 Esas Esas, 2017/533 Karar sayılı kararı ile; 24.11.2008 tarihli kazada yaralanan davacının %18 oranında maluliyeti olduğunu, 21.03.2014 tarihli bilirkişi raporunda meydana gelen trafik kazasında, ... yapımı işini yapan kuruluşun %75 oranında asli kusurlu, ... BJ 7055 plaka sayılı araç sürücüsü Bahattin ...'in ise %25 oranında tali Kusurlu olduğunu, hesap raporunun PMF 1931 ... tablosu esas alarak hazırladığını ve davacının maluliyet oranına göre 62.504,00 TL zarara uğradığını tespit edildiğini, %75 kusur oranı gereğince davalı ... mühendislik İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketinin 46.878,00 TL tazminattan sorumlu olduğunu, olayın oluş şekli ve davacının maluliyet oranı dikkate alındığında 10.000,00 TL manevi tazminata karar verildiğini, Yargıtay bozma ilamı gereğince davacının araç işleteni olması nedeni ile ana dosya davalısı ... hakkındaki davanın reddi gerektiği" gerekçesi ile davalı ... aleyhine açılan davanın reddine, birleştirilen dosya davalısı ... mühendislik İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. aleyhine açılmış olan davanın kısmen kabulü ile 46.878,00 TL'nin kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı şirketten tahsili ile davacıya ödenmesine, manevi tazminat talebinin kısmen kabulü ile 10.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı şirketten tahsili ile davacıya ödenmesine, karar verilmiştir.

C. İkinci Bozma Kararı

Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davalı ... Müh. İnşaat Ticaret Limited Şirketi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

Yargıtay 17.Hukuk Dairesinin 2018/220 Esas, 2020/2997 Karar sayılı ilamı ile; "

1. Mahkemece, Dairemizin 02.05.2017 tarihli ve 2014/22983 Esas, 2017/4900 Karar sayılı bozma ilamından sonra yapılan yargılamada duruşma davetiyesi davalı vekiline usulüne uygun tebliğ edilmemiş, bozma ilamına uyulmasına dair karar verildikten sonra davalı vekilinin yokluğunda tahkikat işlemleri tamamlanmış ve sözlü yargılamaya ilişkin davetiye çıkarmadan davalı vekilinin yokluğunda davanın kısmen kabulüne dair karar verilmiştir. Mahkemece, yargılamanın aşamalarına ilişkin kanun hükümlerine uyulmaksızın karar verilmesi hatalı görülmüş, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.

Mahkemece, davalı şirket vekilinin yargılama aşamalarından usulüne uygun şekilde haberdar edilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde taraf teşkili sağlanmadan, yargılamaya devam edilerek hüküm kurulması ve savunma hakkının kısıtlanması usul ve yasaya aykırı olup kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir," şeklinde bozma kararı verilmiştir.

D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar

Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; "usul ve yasaya uygun bozma ilamına uyulduğunu, alınan bilirkişi raporları gereği davaya konu kaza nedeni ile %18 oranında malul kalan davacının kazada %25 oranında kusurlu bulunduğu, hesap raporu dikkate alınarak %75 kusur oranı üzerinden 46,878,00 TL tazminat miktarının belirlendiğini, ancak davalı Anodolu Anonim şirketi aleyhine açılan 8.000,00 TL maddi tazminat miktarının reddine karar verildiğini, davalı Serkta mühendislik şirketine yöneltilen dava değerinin ise 10.000,00 TL olduğunu ve ıslah dilekçesinde geçen 44.504,00 TL ıslah miktarı ile dava dilekçesinde talep edilen 10.000,00 TL ile birlikte 54.504,00 TL olarak dikkate alınacağını ve bu miktardan % 75 kusur oranına göre davalı şirketin 40.878,00 TL tazminattan sorumlu olacağını, bozma ilamı gereği davalı ... Mühendislik İnşaat Taahüt Ticaret Limited Şirketi vekiline duruşma davetiyesi ve Yargıtay ilamının tebliğ edildiğini, duruşmaya katılmaması nedeni ile sözlü yargılamaya geçildiğini, davalı ... aleyhine açılmış davanın reddine bozma kararı öncesinde karar verildiği bu nedenle tekrar karar verilmeyeceği" gerekçesi ile davalı ... aleyhine açmış olduğu davanın reddine bozma öncesi karar verilmekle tekrar karar verilmesine yer olmadığına, birleştirilen dava yönünden davalı ... Mühendisli İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. aleyhine açılmış davanın kısmen kabulü ile 40.878,00 TL maddi tazminatın, 10.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı şirketten tahsiline karar verilmiştir,

E. Mahkeme Ek karar

Mahkemenin 07.....2021 tarihli yukarıda sayısı belirtilen kararı ile; " davacı vekilinin ....05.2021 tarihli temyiz dilekçesi ibraz ettiğini, temyiz kanun yoluna başvuru harcı, temyiz karar harcını (nispi) yatırmadığını, temyiz kanun yolu başvuru harcı 292,10TL, temyiz karar harcı (nispi)700,00 TL, tebligat dosya gidiş geliş masrafı olmak üzere 150,00 TL'nin yatırılması için gönderilen muhtıranın 26.05.2021 tarihinde davacı vekiline tebliğ edildiğini, 7 günlük süre içinde harçları yatırmadığı anlaşıldığından davacı vekilinin kararı HMK 368/1 maddesi uyarınca temyiz edilmemiş sayılmasına karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Müh.Taah. Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

Davalı ... Müh.Taah. Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz dilekçesinde; inşaat nedeni ile risk sigortacısı olan sigorta şirketinin davaya dahil edilmediğini, araç sigortasının tazminatlar bakımından sorumlu olduğunu, davalı şirketin Karayolları Genel Müdürlüğünden ... çalışması nedeni ile refüj işlerinin taşere edildiğini ve sorumluluğunda Karayolları Genel Müdürlüğüne ait olduğunu beyan etmiştir.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, davalı ... tarafından Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (...) Poliçesi ile teminat altına alınan aracın karıştığı 24.11.2008 tarihli trafik kazası sonucu yaralanıp malul kalan davacı yolcunun maddi tazminat ve manevi tazminat talebine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesi delaletiyle mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (HUMK) 427 vd maddeleri, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 51 ve 54 üncü maddeleri, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 85, 89, 90 ve 91 inci maddeleri

3. Değerlendirme

1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

Davalı ... Mühendisli İnş. Taah. Tic. Ltd Şti. vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Aşağıda dökümü yazılı kalan onama harcının temyiz eden davalı ....den alınmasına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,

07.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.