Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin 2025/456 E., 2025/9281 K. sayılı kararı

T.C.

Yargıtay

10. Hukuk Dairesi

2025/456 E., 2025/9281 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi

SAYISI : 2023/1035 E., 2024/3189 K.

İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 5. İş Mahkemesi

SAYISI : 2018/183 E., 2023/59 K.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili, davalı vekili ve fer'i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının davalı işverenlerin yanında 07.11.2011-17.03.2018 tarihleri arasında çalıştığını, bu dönemde sigortasının yatırılmadığını, son aylık net maaşının 1.750,00 TL olduğunu, işverenlerin 1 öğün öğle yemeği verdiğini, haftanın 7 günü 08.00-19.00 saatleri arasında mesai yaptığını, .....ın temel ihtiyaçlarını gidermesine yardımcı olduğunu, hastanın bakımevine gönderilmesi üzerine iş akdinin feshedildiğini belirterek davacının 07.11.2011-17.03.2018 tarihleri arasında Sosyal Güvenlik Destek Primine tabii olarak davalı işveren nezdinde çalıştığının tespiti ile dava konusu süreler içerisinde yatırılmayan sigorta primlerinin davalı işverenler tarafından davacının brüt maaşı üzerinden yatırılmasını talep ve dava etmiştir.

II. CEVAP

Davalılar vekilinin cevap dilekçesinde, davacının davalılar nezdinde hiçbir çalışmasının bulunmadığını, davacının kendince ...'ın yatalak olması nedeniyle ziyaretine gittiğini, 2017 ve 2018 yıllarında davacının yardım ve ziyaret gerekçesi ile sık sık davalıların evine geldiğini, davalıların çocuklarının kendisine birkaç kez harçlık verdiğini, davacının 2017-2018 yılları arasına en fazla 15-20 defa davalıların yanında geldiğini, çarşı, pazar işlerini yaptığını, birkaç kez de ...'ı dışarı çıkardığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

Fer'i müdahil SGK vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile "1-... mirasçıları aleyhine açılan davanın reddine,

2-... aleyhine açılan davanın kısmen kabulü ile davacının davalı yanında 01.12.2011-01.03.2018 tarihleri arasında Sosyal Güvenlik Destek Primine tabii olarak çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine," karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili, davalılar vekili ile fer'i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Sebepleri

1.Davacı vekili Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresinde temyiz isteminde bulunmuştur. Temyiz dilekçesinde;

Tanıklar ..., .. ve ...'un beyanları ile davanın ispatlandığını, .. ... mirasçıları yönünden red kararı verilmesine itiraz ettiklerini, nitekim ... beyden de emir ve talimat aldığını beyanla kararın bu yönden bozulmasını talep etmektedir.

2.Davalılar vekili Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresinde temyiz isteminde bulunmuştur. Temyiz dilekçesinde;

Davacının kendi isteği ile yardım amaçlı ve sınırlı kez ziyarete geldiğini, iş ilişkisi bulunmadığını, eksik araştırma ile karar verildiğini, kararın bozulmasını talep etmektedir.

3. Fer'i müdahil Kurum vekili, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresinde temyiz isteminde bulunmuştur. Temyiz dilekçesinde;

Davanın resen araştırma ilkesine tabi olduğunu, beyanlar arasında çelişki bulunması nedeniyle araştırmanın genişletilmesini, kararın bozulmasını talep etmektedir.

B. Değerlendirme ve Gerekçe

Uyuşmazlık, 07.11.2011-17.03.2018 tarihleri arasında davacının davalılar nezdinde Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi çalıştığının tespitine ilişkindir.

1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanun'un 79. maddenin 10. fıkrası maddesi olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.

3. Mahkemenin yazılı hükmü eksik araştırmaya dayanmaktadır. Mahkemece emniyet tarafından tespit edilen .. ve ... isimli tanıklar kamu tanığı sıfatıyla dinlenilmeli, gerekirse araştırma genişletilmelidir. Yine davacı tanığı olarak dinlenen ...'un beyanı kapsamında davalıların.../... ilçesi ... sitesinde yazlıklarının bulunup bulunmadığı hususuna ilişkin tapu kayıtları ve diğer belgeler celbedilerek varlığı halinde tanık ...'in bu sitede görev yapıp yapmadığı denetlenmeli ve görev yaptığının anlaşılması durumunda murisin yaz aylarında davacının gözetiminde bu yazlıkta yaşayıp yaşamadığı ve çalışma süresi tespit ve belirlenmeli, davacı tanığı ...'ün komşu iş yeri tanığı olduğunu beyan ettiği görülerek bu durum usulünce araştırılmalı, dosyada apartman görevlisi ve güvenlik görevlisi olarak beyanlarına başvurulan tanık ifadeleri ile davalı ...'ın komşularının bakım süresine ilişkin beyanları arasındaki çelişkiler giderilmelidir.

Kabule göre de bakım hizmetinin muris ...'a verilmesi karşısında, vefatı ile çocukları olan diğer iki mirasçısının da davada taraf olmaları gerektiği ve tereke borcundan sorumlu oldukları gözetilmeksizin sadece eş...'in işveren olarak sorumluluğunun belirlenmesi isabetsiz bulunmuştur.

Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, Mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu hüküm verilmesi, usul ve kanuna aykırı olup, sair hususlar incelenmeksizin bozma nedenidir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeple,

1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

3. Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgililere iadesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

29.05.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.