Hukuk Genel Kurulu'nun 2024/715 E., 2024/699 K. sayılı kararı

T.C.

Yargıtay

Hukuk Genel Kurulu

2024/715 E., 2024/699 K.

"İçtihat Metni"

İNCELENEN KARARIN

MAHKEMESİ : Yargıtay 4. Hukuk Dairesi (İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla)

SAYISI : 2023/103 E., 2024/56 K.

KARAR : Davanın açılmamış sayılmasına

1. Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı Yargıtay 4. Hukuk Dairesince ilk derece mahkemesi sıfatıyla yapılan yargılama sonunda, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.

2. Karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.

3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği düşünüldü:

I. YARGILAMA SÜRECİ

Davacı İstemi

4. Davacı adli yardım talepli dava dilekçesinde; Rize İdare Mahkemesinin 2022/921 Esasında açtığı davada verilen kararın kendisine tebliğ edilmediğini, bu nedenle istinaf kanun yoluna başvuru yapamadan kararın kesinleştiğini, kesinleşme şerhinin ve dosyadaki hiçbir evrakın kendisine tebliğ edilmediğini, bu nedenle zarara uğradığını ileri sürerek 10.000.000,00 TL tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı Cevabı

5. ... cevap dilekçesinde; davanın vasi tarafından değil hükümlü olması nedeniyle kısıtlı olan davacı tarafından açıldığını, bu nedenle aktif dava ehliyetinin bulunmadığını, zamanaşımı süresi dolduğu gibi somutlaştırma yükünün de yerine getirilmediğini, hâkimin yargılama faaliyetinden dolayı Devlet aleyhine tazminat davası açılabilmesi için HMK’nın 46 ncı maddesinde yazılı bulunan sebeplerin bir ya da birkaçının gerçekleşmesi gerektiğini, somut olayda anılan maddedeki koşullar oluşmadığından Hazinenin sorumlu tutulamayacağını, bu nedenlerle hukuki dayanaktan yoksun olarak açılan davanın zamanaşımı ve esas yönden reddi gerektiğini savunmuştur.

Özel Daire Kararı

6. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 01.07.2024 tarihli ve 2023/103 Esas, 2024/56 Karar sayılı kararı ile, “…Dava, hakimlerin hukuki sorumluluğuna dayalı tazminat istemine ilişkindir.

Dosya kapsamından davacı vasisinin 14/02/2024 tarihli duruşmaya gelmediği, mazeret de bildirmediği, duruşmaya katılan davalı vekilinin de davayı takip etmeyeceğini beyan etmesi üzerine, HMK'nun 150/1. maddesi gereğince süresi içinde yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırıldığı, takip eden üç aylık süre içerisinde de davanın yenilenmediği anlaşıldığından, davanın HMK'nun 150/5. maddesi uyarınca açılmamış sayılmasına karar vermek gerekmiştir.

H Ü K Ü M : Yukarıda yazılı bulunan gerekçelerle;

1-Davanın HMK'nın 150/5. maddesi uyarınca AÇILMAMIŞ SAYILMASINA,

2-Alınması gereken 427,60-TL maktu karar ve ilam harcının davacıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,

3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca 16.000,00-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,

4-Davanın adli yardımlı açılmış olması nedeniyle HMK'nın 335/1. maddesi uyarınca yargılama giderlerinden geçici koruma sağladığından hazineden karşılanan 13 adet tebligat gideri olan 1.131,00 TL'nin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,…” karar verilmiştir.

Kararın Temyizi

7. Özel Daire kararı davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiştir.

II. GEREKÇE

8. Dava, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun, HMK) 46 ncı maddesine dayalı tazminat istemine ilişkindir.

9. Diğer yandan davanın açılmamış sayılmasına ilişkin düzenlemenin yer aldığı HMK’nın 150 nci maddesi; “(1) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.

(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.

(3) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.

(4) Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma gün, saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.

(5) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.

(6) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.

(7) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır” hükmünü taşımaktadır.

10. Bu hüküm uyarınca usulüne uygun biçimde çağrıldıkları hâlde, davanın taraflarından hiçbiri duruşmaya gelmezse veya yalnız bir taraf gelip de takip etmeyeceğini bildirirse, mahkemece dava yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.

11. Dosyanın işlemden kaldırılması hâlinde, üç ay içerisinde yenilenmeyen davalar sürenin dolduğu gün itibariyle açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır. İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava en çok iki defa takipsiz bırakılabilir. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır [(HMK md. 150/5-6), Budak, Ali Cem/ Karaaslan Varol, Medenî Usul Hukuku, 5. bası, İstanbul 2021, s. 244].

12. Davanın açılmamış sayılması kararı ile açılmasıyla meydana gelen sonuçlar ortadan kalkar. Davanın açılması ile doğmuş olan derdestlik durumu, açılmamış sayılması kararının kesinleşmesi ile son bulur.

13. Tüm bu açıklamalar ışığında somut olaya gelince; Özel Dairece 14.02.2024 günü yapılmasına karar verilen duruşma gün ve saati davacı vasisine 03.01.2024 tarihinde bizzat tebliğ edildiği gibi hükümlü olan davacıya da tebliğ edilmiştir. Buna karşın davacı vasisi duruşmaya katılmadığı gibi geçerli bir mazeret de bildirmemiştir. Duruşmaya katılan davalı Hazine vekilinin davayı takip etmeyeceğini bildirmesi nedeniyle de HMK’nın 150/1 inci maddesi gereğince dosya işlemden kaldırılmıştır. Dosyanın işlemden kaldırılmasından itibaren üç aylık süre içerisinde davanın yenilenmemesi üzerine 01.07.2024 tarihli karar ile davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.

14. Hâl böyle olunca, yapılan açıklamalara, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bilgi ve belgelere, Daire kararında açıklanan gerektirici nedenlere, yapılan değerlendirmede bir isabetsizlik bulunmamasına göre, usul ve yasaya uygun olduğu tespit edilen Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın onanması gerekir.

III. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

Davacının temyiz itirazlarının reddi ile Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın ONANMASINA,

11.12.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.