Danıştay 4. Daire'nin 2023/7271 E., 2023/7311 K. sayılı kararı

"İçtihat Metni"

T.C.

D A N I Ş T A Y

DÖRDÜNCÜ DAİRE

Esas No : 2023/7271

Karar No : 2023/7311

TEMYİZ EDEN (DAVACI): …

VEKİLİ: Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı

VEKİLİ: Av. …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem: Denizli ili, Güney ilçesi, … Mahallesi, No: … adresindeki taşınmazda bakkal işletmeciliği faaliyetinde bulunmak amacıyla yapılan işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusunun zımnen reddedilmesine ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacının işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusun zımnen reddedilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmış ise de dava açma tarihinden sonra davalı idare tarafından … tarih ve … sayılı işlem ile "29/08/2019 tarihinde … Ada … parselde bulunan imar mevzuatına aykırı ve izinsiz olarak yapılmaya başlanmış yığma yapının ruhsatı ve izni olmamasından dolayı mühürlenmiş olup, ... mühür kaldırma ve iptaline yönelik herhangi yazı ve bildirimde bulunmadığınızdan dolayı ruhsatlandırma işlemi yapılamadığı" gerekçesiyle anılan başvurunun reddedildiğine dair bildirimde bulunulduğu, Mahkemelerince yapılan değerlendirme neticesinde, davacının iş yeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusunun reddedilmesine ilişkin işlemin tesis sebebinin işleme konu yapının imar mevzuatına aykırı ve izinsiz olarak yapılmaya başlanması ve yığma yapının ruhsatı ve izni olmamasından dolayı mühürlendiği ancak mühür kaldırma ve iptaline yönelik herhangi yazı ve bildirimde bulunulmadığının görülmesi karşısında söz konusu mühürleme işlemine konu olan … tarihli, … sayılı Güney Belediye Encümeni kararının Mahkemelerinin … tarihli E:…, K:… sayılı dosyasında verilen karar ile dava konusu işlemin iptaline karar verildiğinden işlemin sebep unsuru ortadan kalktığı bu itibarla iş yeri açma ve çalışma ruhsatı talebinin yönetmelikte belirlenen diğer koşullar açısından incelenmesi gerektiğinden davacının iş yeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusunun reddedilmesine yönelik dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; uyuşmazlıkta davalı idare tarafından her ne kadar dava açma tarihinden sonra işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusunun reddedilmesine ilişkin işlemin tesis sebebi olarak işleme konu yapının imar mevzuatına aykırı ve izinsiz olarak yapılmaya başlanması ve yığma yapının ruhsatı ve izni olmamasından dolayı mühürlendiğinden bahisle mühür kaldırma ve iptaline yönelik herhangi yazı ve bildirimde bulunulmadığı gösterilmiş ve söz konusu mühürleme işlemine konu olan … tarihli, … sayılı Güney Belediye Encümeni kararının aynı Mahkemenin … tarihli E:…, K:… sayılı dosyasında işlemin iptaline karar verildiği görülmüş ise de; salt ilgilinin beyanı esas alınarak düzenlenmiş … tarih ve … belge nolu yapı kayıt belgesinin sunulmuş olmasının Yönetmelikte belirtilen diğer şartların var olduğu ve aranmayacağı anlamına da gelemeyeceği, yapı kayıt belgelerinin kişinin beyanına göre düzenlenmesi ve yapı hakkında 31/12/2017 öncesine yönelik tespitleri yansıtmadığından gerek insan sağlığına zarar vermemek, gerekse imara uygunluk kriterleri gibi genel ilkeleri taşıyıp taşımadığı anlaşılamayacağından yapı kayıt belgesine dayanılarak işyeri ruhsatı verilmesi hali, tüm iş ve işlemlerin/eylemlerin hukuka uygun olduğunun kabulüne dayanak "hukuk devleti" ilkesine aykırı bir durum yaratacağının açık olduğu, 06/06/2018 tarih ve 30443 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Yapı Kayıt Belgesi verilmesine ilişkin Usul ve Esaslar" başlıklı Tebliğin 6. maddesinin 8. fıkrasının iptali istemiyle açılan davada, Danıştay 6. Dairesinin E:2018/6401, K:2020/1454 sayılı kararında "işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi için İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yönetmelikte belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve aranan koşulların sağlanması gerektiğinin devam ettiğinin" belirtildiği, 3194 sayılı Kanun uyarınca yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerli olan yapı kayıt belgesiyle yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptaline karar verilebilecek ise de; davacının işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusu yönünden doğrudan hak doğurucu bir belge niteliği taşımayan ve ilgilinin beyanına göre düzenlenen yapı kayıt belgesine dayanılarak işyeri açma ve çalışma ruhsatının verilemeyeceği açık olduğundan davacının işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi başvurusunun zımnen reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle istinaf başvurusunun kabulüne, İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, işyeri açma ve çalışma ruhsatı talebinde bulunduğu yapının sahibi tarafından imara aykırılık nedeniyle imar barışı kapsamında yapı kayıt belgesi alındığı, idare hiçbir gerekçe göstermeden ruhsat başvurusunu zımnen reddetmesi usul ve hukuka aykırı olduğu, yapı kayıt belgesi alındığı için idarenin sebep unsurunun ortadan kalktığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

TETKİK HÂKİMİ: …

DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 6. maddesinde; "Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır. İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendirileceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz. Ruhsat, Örnek 5'te yer alan bilgileri içerecek şekilde düzenlenir. İşyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, işyerlerini bu Yönetmeliğe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1 ve 2'de yer alan durumlarına uygun formu doldurarak yetkili idareye başvurur. Bu Yönetmeliğe göre yapılacak her türlü ruhsat başvurusunda, müracaat sahibine başvuruyu kabul eden görevlinin adı, soyadı ve unvanı ile başvurunun yapıldığı tarih ve saati gösteren Örnek 6'da yer alan alındı belgesi verilir. Ayrıca, başvuru ve beyan formu ile ekli evrakın verilmesi sırasında başvuruyu kabul eden görevli tarafından yapılacak ön incelemede tespit edilen noksanlıklar, müracaat sahibine verilen alındı belgesinde gösterilir. Bu Yönetmelikte belirtilen ruhsatlandırmaya ilişkin süreler eksik belgelerin yetkili idareye verilmesi ile başlar" hükmü ile 12. maddesinde; "Sıhhî işyeri açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler, işyerlerini bu Yönetmeliğe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1'de yer alan başvuru ve beyan formuyla yetkili idareye müracaat eder. Başvurunun Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olduğunun tespiti halinde başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenerek ilgiliye aynı gün içinde verilir." hükmü yer almaktadır.

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte, bu Yönetmeliğe göre yapılacak her türlü ruhsat başvurusunda, müracaat sahibine başvuruyu kabul eden görevlinin adı, soyadı ve unvanı ile başvurunun yapıldığı tarih ve saati gösteren Örnek 6'da yer alan alındı belgesi verileceği, ayrıca başvuru ve beyan formu ile ekli evrakın verilmesi sırasında başvuruyu kabul eden görevli tarafından yapılacak ön incelemede tespit edilen noksanlıkların, müracaat sahibine verilen alındı belgesinde gösterileceği ve ruhsatlandırmaya ilişkin sürelerin eksik belgelerin yetkili idareye verilmesi ile başlayacağı ve de başvurunun Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olduğunun tespiti halinde başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatının düzenlenerek ilgiliye aynı gün içinde verileceği düzenlemelerine yer verilmiş olup, bu düzenlemeler uyarınca işyeri açma ruhsatı talebinde bulunan kişinin başvurusunun usulüne uygun olup olmadığının, eksik bilgi ve belge bulunup bulunmadığının kontrol görevi ve müracaatın eksiksiz yapılmasının temini görevi ilgili idareye verilmiştir.

Olayda davacının, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi, verilmeyecek ise durumun cevaben bildirilmesi istemiyle yaptığı 14/09/2020 tarihli başvurusu üzerine Yönetmelik gereği davalı idarenin, davacının başvurusunda eksik bulunan hususları belirterek, eksiklikleri tamamlatması gerekirken, başvuruyu kabul ettiği ancak herhangi bir cevap vermediğinin görüldüğü, davalı idarece, ruhsat başvurusunda hangi noksanlıklar bulunduğunun ve hangi formu doldurması, bilgi ve belgeleri eklemesi gerektiğinin davacıya bildirilmesi, teslim edilen belgeler üzerinde yapılacak inceleme ile eksikliklerin ortaya konulması ve ancak eksiklikleri tamamlattırdıktan sonra müracaatının alınıp gereğinin yapılması gerektiğinden, davalı idare tarafından bütün bu hususlar yerine getirilmeksizin, davacının işyeri açma çalışma ruhsatı talebinin cevap verilmeyerek reddedilmesinde hukuka uygunluk görülmemiştir.

Bu itibarla, davanın reddi yönündeki Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1.Temyiz isteminin kabulüne,

2.Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,

3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 25/12/2023 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.