Ceza Genel Kurulu’nun 2022/92 E., 2023/218 K. sayılı kararı

T.C.

Yargıtay

Ceza Genel Kurulu

2022/92 E., 2023/218 K.

"İçtihat Metni"

YARGITAY DAİRESİ : 10. Ceza Dairesi

MAHKEMESİ :Ağır Ceza

SAYISI : 80-163

I. HUKUKÎ SÜREÇ

Uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan sanıklar ... ve ...'in, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 188/3, 188/4-(a)-(b), 188/5, 43, 62, 52/2, 53, 54 ve 63. maddeleri uyarınca 25 yıl hapis ve 360 TL adli para cezası ile cezalandırılmalarına, hak yoksunluklarına, müsadereye, mahsuba ve ayrıca sanık ... hakkında aynı Kanun'un 58. maddesi uyarınca cezasının mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilmesine ilişkin Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 14.02.2017 tarihli ve 35-41 sayılı resen istinafa tabi hükümlere yönelik, sanıklar ve müdafileri tarafından da istinaf yoluna başvurulması üzerine dosyayı inceleyen Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Ceza Dairesince 08.06.2018 tarih ve 1132-537 sayı ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.

Bu hükümlerin de sanıklar ve müdafileri tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 10. Ceza Dairesince 04.02.2020 tarih ve 5389-608 sayı ile; "Sanıkların suç tarihinde kullanıcı ...'e uyuşturucu madde satma eylemleri sabit ise de, ...'e uyuşturucu madde sattıklarına ilişkin mahkûmiyetlerine yeterli ve kesin delil bulunmadığı gözetilmeden, tek eylemleri sabit olan sanıklar hakkında TCK'nın 43. maddesinde öngörülen ‘zincirleme suç’ hükümlerinin uygulanması suretiyle fazla ceza tayin edilmesi," isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmiştir.

Dosyanın gönderildiği Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesi ise 20.08.2020 tarih ve 134-241 sayı ile bozmaya direnerek önceki hükümler gibi sanıkların mahkûmiyetlerine karar vermiştir.

Hükümlerin sanıklar ve müdafileri tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 10. Ceza Dairesince 23.02.2021 tarih ve 22038-2535 sayı ile; "...Direnme kararında bozma nedeni de tartışılarak, bozmadan önceki kararda tartışmadığı hususları tartışarak ilk karardan farklı gerekçeye yer vermek suretiyle verilen karar şeklen direnme gibi görünse de esasen Dairemizce temyiz incelemesi yapılması gereken ilk karar niteliğinde olduğundan, direnme kararının bozmaya eylemli uyma olarak kabulü ile temyizen inceleme görevi Dairemize ait olmakla yapılan incelemede," şeklindeki açıklamayla, "Sanıkların suç tarihinde kullanıcı ...'e uyuşturucu madde satma eylemleri sabit ise de, ...'e uyuşturucu madde sattıklarına ilişkin mahkûmiyetlerine yeterli ve kesin delil bulunmadığı gözetilmeden, tek eylemleri sabit olan sanıklar hakkında, TCK'nın 43. maddesinde öngörülen ‘zincirleme suç’ hükümlerinin uygulanması suretiyle fazla ceza tayin edilmesi," isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmiştir.

II. DİRENME GEREKÇESİ

Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesi ise 20.05.2021 tarih ve 80-163 sayı ile; "...'ün uyuşturucu maddeyi sanıklar ... ve ...'e verdiği kabul edilen, bu nedenle hakkında kurulan hüküm kesinleşen ... ile telefonda görüşmesinden sonra olay yerine ... ile birlikte geldiğinin fiziki takip sonucu tespit edilmiş olması, ...'in, ..., ... ile ... ile birlikte buluşması, buluşma sonrası yakalandığında kriminal uzmanlık raporuna göre 0,02 gram ağırlığında % 51 oranında olmak üzere net 0,0102 gram eroin içeren maddenin ele geçirilmiş olması, ...'in tüm aşamalarda sanık ... ve ...'ten, ... ile birlikte uyuşturucu madde aldığını beyan etmesi, bu beyanın ...'ün Mahkememiz huzurundaki anlatım ile doğrulanması karşısında, sanıklar ... ve ...'in, ... ile birlikte ...'e uyuşturucu madde satması eyleminin sabit olduğu," gerekçesiyle bozmaya direnerek sanıkların önceki hükümlerdeki gibi cezalandırılmalarına hükmetmiştir.

Direnme kararına konu bu hükümlerin de sanıklar ve müdafileri tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 19.10.2021 tarihli ve 82871 sayılı bozma istekli tebliğnamesi ile dosya 6763 sayılı Kanun'un 36. maddesi ile değişik CMK'nın 307. maddesi uyarınca kararına direnilen Daireye gönderilmiş, aynı madde uyarınca inceleme yapan Yargıtay 10. Ceza Dairesince 25.01.2022 tarih ve 17778-864 sayı ile direnme kararının yerinde görülmemesi üzerine Yargıtay Birinci Başkanlığına iade edilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.

III. UYUŞMAZLIK KAPSAMI VE KONUSU

Direnmenin kapsamına göre inceleme sanıklar ... ve ... hakkında uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan kurulan mahkûmiyet hükümleri ile sınırlı olarak yapılmıştır.

Yerel Mahkeme ile Özel Daire arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanıklar hakkında TCK'nın 43. maddesinde düzenlenen zincirleme suç hükümlerinin uygulanma koşullarının bulunup bulunmadığının belirlenmesine ilişkindir.

IV. OLAY VE OLGULAR

İncelenen dosya kapsamından;

23.12.2015 tarihli fiziki takip tutanağı ile 23.12.2015 ve 26.12.2015 tarihli olay ve arama tutanaklarına göre; ... İl Emniyet Müdürlüğü Narkotik Suçlar Büro Amirliği görevlilerince, uyuşturucu madde ticaretine ve kullanımına ilişkin yapılan istihbarat çalışmaları neticesinde, ... Mahallesi, ... Cadde üzerindeki bir sitede ikamet eden ...'ün, ...’dan temin edip getirdiği eroinleri kullanıcı şahıslara sattığı bilgisinin elde edildiği, bunun üzerine Isparta Cumhuriyet Başsavcılığınca 2015/13008 sayılı soruşturmanın başlatıldığı, soruşturma kapsamında inceleme dışı sanık ...’ın uyuşturucu madde ticareti yapma suçunu işlendiğine dair kuvvetli suç şüphesinin oluştuğunun ve başka suretle delil elde edilmesinin mümkün olmadığının değerlendirilmesi üzerine, adı geçen ve kullandığı GSM hattı hakkında 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 135. maddesi gereğince iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması kararının alındığı, soruşturma kapsamında gerek görevlilerce gerçekleştirilen araştırmalar ve gerekse yürütülen teknik takip çalışmaları neticesinde, inceleme dışı sanık ...’ın, inceleme dışı sanık ... ile irtibatlı olduğunun ve adı geçenlerin uyuşturucu madde ticareti yapma suçuna ilişkin olarak birlikte hareket ettiklerinin değerlendirilmesi üzerine, inceleme dışı sanık ... ve kullandığı GSM hattı hakkında CMK'nın 135. maddesi gereğince iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması kararlarının alındığı,

Teknik takip altındaki inceleme dışı sanık ...’nin 23.12.2015 tarihinde saat 21.00 sıralarında tanık ... ile gerçekleştirdiği telefon görüşmelerinden, adı geçenler arasında uyuşturucu madde alışverişinin gerçekleştirileceğinin ve inceleme dışı sanık ...’nin satışa konu olacak uyuşturucu maddeyi temin edebilmek için sanık ...’i, sanık ...’in ikametine göndereceğinin değerlendirilmesi üzerine, görevlilerce aynı gün saat 21.11 sıralarında inceleme dışı sanık ...’nin ... Mahallesi, ... Sokak, No: ... sayılı adreste bulunan ikametinin çevresinde tertibat alındığı, bir süre sonra sanık ...’nun söz konusu adresten çıkıp aynı mahallede bulunan ... Sokağa doğru yürüdüğünün ve sokak üzerindeki sanık ...’in ikametine girdiğinin, yaklaşık beş dakika sonra sanıklar ... ve ...’nun birlikte ikametten çıkıp ... Mahallesi, ... Sokak üzerinde bulunan çocuk parkına gelerek beklediklerinin görüldüğü, saat 21.25 sıralarında ... plaka sayılı bir ticari taksinin söz konusu parkın bulunduğu yere geldiğinin, araçtan geçmişte haklarında kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan soruşturmalar yapılması nedeniyle görevlilerce tanınmakta olan ... ile ...’in indiğinin, tanıkların parkın köşesinde beklemekte olan sanıkların yanına geldiklerinin, taraflar arasında uyuşturucu madde alışverişi gerçekleştirildiğinin, ardından sanıkların parktan ayrılıp inceleme dışı sanık ...’nin, ... Mahallesi, ... Sokak, No: .. sayılı adreste bulunan ikametine girdiklerinin, tanıklar ... ile ...’in ise kendilerini beklemekte olan taksiye bindiklerinin ve aracın ... Mahallesi, ... Cadde istikametine doğru hareket ettiğinin görüldüğü, görevlilerce takip edilen aracın saat 21.33 sıralarında ... Cadde üzerinde durduğunun ve sağ ön koltukta o... tanık ...’ın araçtan inip ara sokaklara doğru uzaklaştığının görülmesi üzerine, görevlilerden bir kısmının tanık ...’ı, diğerlerinin ise ticari taksiyi takip etmeye başladıklarının, ticari taksinin saat 21.35 sıralarında ... Mahallesi, ... Caddesi üzerinde durdurulduğu, şoför ... ile arka koltukta o... tanık ...’in araçtan indirildiği, üzerlerinde suç unsuru bulunup bulunmadığı sorulduğunda tanığın montunun sol cebinden çıkardığı kırmızı çizgili kâğıda sarılı, bir paket hâlindeki suç konusu eroini görevlilere teslim ettiği, takip edilmekte olan tanık ...’ın, saat 21.40 sıralarında ... Mahallesi, ... Sokak, No: ... sayılı adreste bulunan binaya gireceği esnada yanına yaklaşıldığı, görevlileri fark eden tanığın, sol elindeki bir maddeyi ağzına atıp yuttuğu, görevlilerce yakalanarak yuttuğu şeyin ne olduğu sorulduğunda tanık ...’ın; "Sizleri fark edince, elimdeki iki paket eroini yuttum." şeklinde cevap verdiği, gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak Cumhuriyet savcısına bilgi verildiğinde; tanıklar ... ve ... hakkında kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan işlem yapılması talimatının alındığı,

Soruşturma kapsamında Isparta Cumhuriyet Başsavcılığınca, sanıklar ... ve ... ile inceleme dışı sanık ... hakkında uyuşturucu madde ticareti yapma suçuna ilişkin olarak yeterli delil elde edildiği sonucuna varılması üzerine, iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması tedbirine son verildiği ve sanıklar ile inceleme dışı sanığın yakalanması amacıyla operasyon kararı alındığı, bu doğrultuda görevlilerce 26.12.2015 tarihinde saat 07.00 sıralarında inceleme dışı sanığın ... Mahallesi, ... Sokak, No: ... sayılı adreste bulunan ikametine gelindiği, kapıyı açan inceleme dışı sanığa 25.12.2015 tarihli adli arama kararı gösterilip konu hakkında açıklama yapıldığı, içeri girildiğinde sanıklar ... ve ...’in de konutta bulunduklarının tespit edildiği, evde yapılan aramada defter kâğıda sarılı olan ve net 0,01 gram gelen sentetik kannabinoid, eroin bulaşıklı üç adet kâğıt parçası ile sentetik kannabinoid ve METHYL etken maddesi bulaşıklı bir adet kâğıt parçası, üzerinde yanıklar oluşmuş bir adet alüminyum folyonun ele geçirildiği, aynı gün sanıkların ikametlerinde de adli arama kararına istinaden arama işlemleri gerçekleştirildiği, ancak herhangi bir suç unsuruna rastlanılmadığı, konu hakkında Cumhuriyet savcısına bilgi verildiğinde sanıklar ile inceleme dışı sanık hakkında uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan işlem yapılması talimatının alındığı,

... Kriminal Polis Laboratuvarının 13.01.2016 tarihli raporuna göre; tanık ...’den ele geçirilen 0,02 gram, açık kahve renkli toz maddenin net 0,0102 gram eroin içerdiği,

... Üniversitesi Tıp Fakültesinin 24.12.2015 tarihli uzmanlık raporlarında; tanıklar ... ve ...’in idrar örneklerinde uyuşturucu maddelerden eroin ve ekstazi tespit edildiğinin belirtildiği,

Dosyada yer alan iletişimin tespiti tutanaklarına göre; inceleme dışı sanık ... ile tanık ... arasında 23.12.2015 ve 24.12.2015 tarihlerinde telefon görüşmeleri gerçekleştirildiği, 23.12.2015 tarihli görüşmelerin tanık ...'ın inceleme dışı sanık ...'den talep ettiği suç konusu uyuşturucu maddelere ilişkin olduğu, 23.12.2015 tarihli görüşmelerde tanık ...’e dair herhangi bir ibarenin, bu bağlamda tanık ...'e de uyuşturucu madde istendiğine ilişkin bir açıklamanın yer almadığı, 24.12.2015 tarihli görüşmelerin ise polislere yakalanan tanık ...'ın bu konuda inceleme dışı sanık ...'ye bilgi vermesine ilişkin olduğu, tanık ...’in sanıklar ve inceleme dışı sanık ile herhangi bir görüşmesinin bulunmadığı,

Anlaşılmaktadır.

... bilgi veren sıfatıyla kollukta; ticari taksi şoförlüğü yaptığını, olay günü saat 21.15 sıralarında çalıştığı taksi durağında beklediği esnada, yanına gelen tanıklar ... ve ...'in ... Mahallesi'ne gitmek istediklerini söylediklerini, bunun üzerine adı geçenleri söz konusu mahalleye götürdüğünü, burada bir parkın yakınında durduklarını, araçtan inen tanık ...'ın parkta beklemekte olan bir erkek ile kadının yanına gittiğini, tanık ...'in ise araçtan hiç inmediğini, kısa bir süre sonra tanık ...'ın araca geri geldiğini ve "Doğum Hastanesine sür." dediğini, hareket edip ... Caddesine geldiklerinde tanık ...'ın inmek istediğini söylediğini, adı geçeni bıraktıktan sonra tanık ...'in gitmek istediği adres olan ... Caddesine doğru ilerlediğini, söz konusu yerde tanık ...'i bıraktığı esnada polislerin geldiğini,

Tanık ... kollukta; olay günü çarşıda karşılaştığı tanık ... ile birlikte eroin kullanmaya karar verdiklerini, sanık ...’da eroin bulunduğunu ve adı geçenin ... Mahallesi'nde bulunan park ve çevresinde olabileceğini bildikleri için, tanık ... ile birlikte ticari bir taksiye binip parkın bulunduğu adrese gittiklerini, burada sanıklar ... ve ... ile buluştuklarını, tanık ... ile aralarında topladıkları 30 TL karşılığında sanık ...’dan iki paket hâlindeki suç konusu uyuşturucu maddeleri satın aldıklarını, satın aldıkları uyuşturucu maddelerden birini kendisinin, diğerini ise tanık ...’ın üzerine aldığını, ardından parktan ayrılıp kendilerini bekleyen taksiye bindiklerini, hareket ettikten bir süre sonra önce tanık ...’ın, daha sonra da kendisinin araçtan indiğini, bu esnada görevlilere yakalandığını,

İstinabe yoluyla 15.07.2016 tarihinde mahkemede; olay günü tanık ...’ın uyuşturucu madde temin edebilmek amacıyla sanık ...’yu aradığını, telefon görüşmesi neticesinde sanık ...’nun ... Mahallesi'ndeki parka gelmelerini söylediğini, uyuşturucu madde alabilmek için aralarında 30 TL topladıktan sonra taksi ile söz konusu yere gittiklerini, burada sanıklar ... ve ... ile buluştuklarını ve 30 TL karşılığında iki paket eroin satın aldıklarını,

İstinabe yoluyla 12.10.2016 tarihinde mahkemede; tanık ...’ın, sanık ... ile telefonda görüşüp ... Mahallesi'ndeki parkta buluşma ayarladığını, taksi ile söz konusu yere gittiklerini, kendisinin araçtan inmediğini, tanık ...’ın ise uyuşturucu madde almak için sanıklar ... ile ...’in yanına gittiğini, tanık ...’ın uyuşturucu maddeyi aldığı anı göremediğini, daha sonra adı geçenin taksiye geri geldiğini, aracın içinde kendisine bir paket uyuşturucu madde verdiğini,

Tanık ... 24.12.2015 tarihinde kollukta; olay tarihinde çarşıda tanık ... ile karşılaştığını, birlikte dolaştıkları sırada uyuşturucu madde kullanmaya karar verdiklerini, yürüyerek ... Mahallesi'ne gittiklerini, burada açık kimlik bilgilerini bilmediği bir şahıstan dört paket eroin satın aldığını, tanık ...’in satın aldığı paket sayısını ise bilmediğini, daha sonra yakındaki bir camiye girip uyuşturucu maddeleri kullandığını, söz konusu mahalleden ayrılmak için tanık ... ile birlikte yürüdükleri sırada kız arkadaşının aradığını, kendisine borcu bulunan kız arkadaşının; "... Parkın oraya gel, sana olan 50 TL borcumu vereyim." dediğini, bunun üzerine tanık ... ile birlikte ticari taksiye binip söz konusu yere gittiklerini, araçtan inip parkta bir bayan ile birlikte kendisini bekleyen kız arkadaşından 50 TL’yi aldığını, tanık ...’in ise araçtan hiç inmediğini, polislerce yakalandığı esnada ağzına attığı maddenin şeker olduğunu, espri olsun diye yuttuğu şeyin eroin olduğunu söylediğini,

26.12.2015 tarihinde kollukta; inceleme dışı sanık ... ile yaptığı telefon görüşmelerinin kendisine ait olduğunu, olay günü arkadaşı tanık ... ile birlikte uyuşturucu madde kullanmaya karar verdiklerini, bu esnada kendisini arayan inceleme dışı sanık ...’nin şifreli bir şekilde elinde uyuşturucu madde bulunduğunu söylediğini, bunun üzerine adı geçenden uyuşturucu madde satın almak için ticari bir taksiye binip ... Mahallesi'ndeki parka gittiklerini, burada inceleme dışı sanık ... ve sanık ... ile buluştuklarını, tanık ...’in 30 TL’yi ya sanığa ya da inceleme dışı sanığa verdiğini, bu hususta tam emin olamadığını, onlardan birisinin de iki paket hâlindeki suç konusu uyuşturucu maddeleri tanık ...’e verdiğini, uyuşturucu maddeleri tam olarak kimin verdiği konusunda da emin olamadığını, daha sonra paktan ayrılıp taksiye bindiklerini, tanık ...’in de paketlerden birini kendisine verdiğini, taksiden inip ikametine gireceği sırada kendisini takip eden polisleri fark ettiğini, bunun üzerine suç konusu eroini yuttuğunu,

Mahkemede; olay günü tanık ... ile birlikte kullanmak amacıyla uyuşturucu madde temin etmeye çalıştıklarını ancak bulamadıklarını, bunun üzerine inceleme dışı sanık ...’yi aradıklarını, adı geçenle yaptıkları görüşme neticesinde uyuşturucu madde alışverişi için ... Mahallesi'ndeki parkta buluşma konusunda anlaştıklarını, söz konusu yere gidip sanık ... ve inceleme dışı sanık ... ile bir araya geldiklerini, ardından inceleme dışı sanık ...’den herhangi bir ücret ödemeksizin iki paket hâlindeki suç konusu uyuşturucu maddeleri aldığını, paketlerden birinin tanık ...’in üzerinde bulunduğunu, polisler ile karşılaştığı esnada elindeki uyuşturucu maddeyi yuttuğunu,

İnceleme dışı sanık ... aşamalarda; sanıklar ... ve ... ile tanık ...’ı tanıdığını, adı geçenlerle arkadaş olduğunu, ancak tanık ...’i tanımadığını, olay tarihinde tanık ... ile telefonda görüştüğünü, bu görüşmelerde tanık ...’ın kendisinden borç para istediğini, tanığın isteğine olumlu cevap verdiğini, ancak üzerinde yeterli para bulunmadığı için sanık ...’yu bir miktar para alması için sanık ...’in evine gönderdiğini, bir süre sonra sanık ...’nun sanık ...’ten aldığı 30 TL ile geri geldiğini, bunun üzerine kendisinde bulunan 20 TL’yi de ekleyip toplam 50 TL’yi tanık ...’a götürmesi için sanık ...’ya verdiğini, adı geçenin de ... Mahallesi'nde bulunan parka gidip tanık ...’a söz konusu parayı verdiğini, kimseye uyuşturucu madde vermediğini, olay tarihinde evinden hiç çıkmadığını,

İfade etmişlerdir.

Sanık ... kollukta ve savcılıkta; eroin kullandığını, olay tarihinde tanık ...’ın inceleme dışı sanık ...’den 50 TL borç istediğini, bunun üzerine inceleme dışı sanığın, kendisini sanık ...’in yanına gönderdiğini, sanık ...’in ikametine gidip adı geçenden 50 TL aldığını, ardından inceleme dışı sanığın evine geri geldiğini, bir süre sonra tanık ...’ın ... Mahallesi'nde bulunan parka geldiğini öğrenmeleri üzerine, inceleme dışı sanık ile birlikte söz konusu yere gittiklerini, burada tanık ... ile buluştuklarını, inceleme dışı sanığın tanık ...’a 50 TL verdiğini, bu esnada tanık ...’in ticari taksinin arka koltuğunda oturduğunu, adı geçenin taksiden hiç inmediğini, parayı alan tanık ...’ın yanlarından ayrılıp taksiye bindiğini, parktan ayrıldıktan sonra inceleme dışı sanık ... ile birlikte önce adı geçenin evine, daha sonra da sanık ...’in ikametine gittiklerini, kesinlikle tanıklara uyuşturucu madde vermediklerini,

Sorguda; parkta buluştuğu tanık ...’a, inceleme dışı sanık ...’den almış olduğu parayı verdiğini, kesinlikle tanıklara uyuşturucu madde vermediğini,

Mahkemede; soruşturma evresindeki beyanlarını tekrar ettiğini, olay tarihinde inceleme dışı sanık ... ile birlikte tanık ...'la buluştuklarını, aralarında uyuşturucu madde alışverişi olmadığını,

Sanık ... aşamalarda; olay günü telefonuna mesaj gönderen inceleme dışı sanığın kendisinden borç para istediğini, bunun üzerine evine gelen kuzeni sanık ...’ya 30 TL verdiğini, sanık ...’ya kesinlikle uyuşturucu madde vermediğini, suç tarihinde ... Mahallesi'ndeki parka hiç gitmediğini, söz konusu yere sanık ... ile birlikte adı geçenin arkadaşı olan ...'in gittiğini, kimseye uyuşturucu madde satmadığını, tanıkları tanımadığını,

Savunmuşlardır.

V. GEREKÇE

A. İlgili Mevzuat ve Öğretide Uyuşmazlık Konusuna İlişkin Görüşler

5237 sayılı TCK'ya hâkim olan ilke gerçek içtimadır. Bunun sonucu olarak, kaç fiil varsa o kadar suç, kaç suç varsa o kadar ceza söz konusu olacaktır. Nitekim bu husus Adalet Komisyonu raporunda da; "Ceza hukukunun temel kurallarından birisi, 'kaç fiil varsa o kadar suç, kaç suç varsa o kadar ceza vardır' şeklinde ifade edilmektedir. Bunun istisnaları, suçların içtimaı bölümünde belirlenmiştir. Bu istisnalar dışında, işlenen her bir suçla ilgili olarak ayrı ayrı cezaya hükmedilecektir. Böylece verilen her bir ceza, bağımsızlığını koruyacaktır." şeklinde ifade edilmiştir. Bu kuralın istisnalarına 5237 sayılı TCK'nın suçların içtimaı bölümünde, 42 (bileşik suç), 43 (zincirleme suç) ve 44. (fikri içtima) maddelerinde yer verilmiştir.

Zincirleme suç, 765 sayılı TCK’nın 80. maddesinde; "Bir suç işlemek kararının icrası cümlesinden olarak kanunun aynı hükmünün bir kaç defa ihlal edilmesi, muhtelif zamanlarda vaki olsa bile bir suç sayılır. Fakat bundan dolayı terettüp edecek ceza altıda birden yarıya kadar artırılır." şeklinde düzenlenmiştir.

765 sayılı TCK’nın 80. maddesinde zincirleme suçun varlığının kabulü bakımından gerekli birinci koşul; farklı zamanlarda işlenmiş olsalar dahi ortada birden çok suçun olması, ikinci koşul; bu suçların yasanın aynı hükmünü ihlal etmesi ve nihayet üçüncü koşul da; suç işleme kararında birlik bulunmasıdır.

Buna karşın 5237 sayılı TCK'nın 43. maddesinin ilk fıkrasında; "Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Bir suçun temel şekli ile daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekilleri, aynı suç sayılır. Mağduru belli bir kişi olmayan suçlarda da bu fıkra hükmü uygulanır." biçiminde zincirleme suç düzenlemesine yer verilmiş, ikinci fıkrasında; "Aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek bir fiille işlenmesi durumunda da, birinci fıkra hükmü uygulanır." denilmek suretiyle aynı neviden fikri içtima kurumu hüküm altına alınmış, üçüncü fıkrasında ise; "Kasten öldürme, kasten yaralama, işkence ve yağma suçlarında bu madde hükümleri uygulanmaz." düzenlemesi ile zincirleme suç ve aynı neviden fikri içtima hükümlerinin uygulanamayacağı suçlar belirtilmiştir.

5237 sayılı TCK'nın 43. maddesinin 1. fıkrasındaki düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, zincirleme suç hükümlerinin uygulandığı hâllerde aslında işlenmiş birden fazla suç olmasına karşın, fail bu suçların her birinden ayrı ayrı cezalandırılmamakta, buna karşın bir suçtan verilen ceza belirli bir miktarda artırılmaktadır.

5237 sayılı TCK'nın 43. maddesinin 1. fıkrası uyarınca zincirleme suç hükümlerinin uygulanabilmesi için;

a- Aynı suçun değişik zamanlarda birden fazla işlenmesi,

b- İşlenen suçların mağdurlarının aynı kişi olması,

c- Bu suçların aynı suç işleme kararı altında işlenmesi gerekmektedir.

765 sayılı TCK’da yer alan muhtelif zamanlarda vaki olsa bile ifadesi karşısında, aynı suç işleme kararı altında birden fazla suçun aynı zamanda işlenmesi durumunda diğer koşulların da varlığı hâlinde zincirleme suç hükümlerinin uygulanabilmesi olanaklıdır. Nitekim, 765 sayılı TCK’nın yürürlüğü zamanında bu husus yargısal kararlarla kabul edilmiş ve uygulama bu doğrultuda yerleşmiştir.

5237 sayılı TCK'nın 43. maddesinin 1. fıkrasında bulunan, değişik zamanlarda ifadesinin açıklığı karşısında, zincirleme suç hükümlerinin uygulanabilmesi için suçların farklı zamanlarda işlenmesi gerektiği konusunda öğreti ve uygulamada tam bir görüş birliği bulunmaktadır. Bunun sonucu olarak, aynı mağdura, aynı zamanda, aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda tek suçun oluşacağı kabul edilmiştir. Bu hâlde zincirleme suç hükümleri uygulanarak artırım yapılamayacak, ancak bu husus TCK’nın 61. maddesi uyarınca temel cezanın belirlenmesinde göz önüne alınabilecektir.

Ayrıca, kanunda aynı zaman ve değişik zaman kavramları konusunda bir açıklık bulunmadığından ve önceden kesin saptamaların yapılması da olanaklı olmadığından, bu husus her somut olayın özelliği göz önüne alınarak değerlendirilmeli ve eylemlerin değişik zamanlarda işlenip işlenmediği belirlenmelidir.

İşlenen suçların arasında kısa zaman aralıklarının olması suç işleme kararında birlik olduğuna; uzun zaman aralıklarının olması ise suç işleme kararında birlik olmadığına karine teşkil edebilecektir. Yine de suçlar arasında az veya çok uzun zaman aralığının var olması, bu suçların aynı suç işleme kararı altında işlendiğini ya da işlenmediğini her zaman göstermeyecektir. Diğer bir anlatımla, sürenin uzunluğu kararın yenilendiğini düşündürebileceği gibi, kısalığı da her zaman kararın yürürlükte olduğunu göstermeyebilecektir. Diğer taraftan, hukuki veya fiili kesintiler olduğunda farklı değerlendirmeler yapılması mümkündür. Ancak bu değerlendirme her olayda ayrı ayrı ve diğer şartlar da dikkate alınarak yapılmalıdır. Bu nedenle, başlangıçta belirli bir süre geçince suç işleme kararı yenilenmiş ya da değişmiş olur demek, soyut ve delillerden kopuk bir değerlendirme olacaktır.

Görüldüğü üzere, zincirleme suçun oluşumu için işlenen suçlar arasında ne kadar zaman geçmesi gerektiği konusunda genel ve mutlak bir kural koymak mümkün olmadığından, hangi zaman aralığıyla işlenirse işlensin, işlenen suç başlangıçtaki suç işleme konusundaki tek karara dayanıyor ise zincirleme suç hükümleri uygulanacak, ancak işlenen suç failin yeni bir suç işleme kararına dayanıyorsa artık zincirleme suç söz konusu olmayacaktır.

Suç kastından daha geniş bir anlamı içeren suç işleme kararı, suç kastından daha önce gelen genel bir karar ve niyeti ifade etmektedir. Önce suç işleme kararı verilmekte ve bundan sonra bu genel kararın icrası farklı zamanlardaki suçlarla gerçekleştirilmektedir. Kararın gerçekleştirilmesi için gerekli suçların her birinde ayrı suç kastları, bir başka deyişle bir suç için gerekli olan maddi ve manevi unsurlar ayrı ayrı yer almaktadır.

Aynı suç işleme kararı altında suç işlenmesi her biri ayrı ayrı suç teşkil eden fiilleri birbirine bağlayan ve olaya zincirleme suç özelliğini veren subjektif bir bağdır. Sanığın çıkan fırsatlardan yararlanmak suretiyle suç işlediği ya da suç işleme kararının yenilendiği durumlarda aynı suç işleme kararından söz edilemeyeceğinden, zincirleme suç hükümleri uygulanmayacaktır.

Zincirleme suçtan söz edebilmek için failin, başlangıçta genel bir niyet ve suç işleme kararı ile aynı suçu aynı mağdura karşı birden fazla kez işlemesi gerekmektedir. Buna göre suç işleme konusunda tek kararı olmayıp ikinci eylemde suç işleme kararı yenilenmiş ise her bir fiil bağımsız suç olarak kabul edilecek ve zincirleme suç söz konusu olmayacaktır. Sanığın iç dünyasına ilişkin olan bu gereklilik sübjektif bir şart olup mahkemelerce denetime imkan sağlayacak şekilde tespit edilerek karara yansıtılması gerekecektir.

Failin, iç dünyasına ait bir kavram olan bir suç işleme kararı, her somut olayın özelliğine göre;

1) Suçun işleniş biçimi,

2) Suçun işlenmesindeki özellikler,

3) Fiillerin işlendikleri yer ve işlenme zamanı,

4) Fiiller arasında geçen süre,

5) Korunan değer ve yarar,

6) Hareketin yöneldiği maddi konunun niteliği,

7) Olayların oluşum ve gelişimi ile dış dünyaya yansıyan diğer tüm özellikler,

Değerlendirilerek failde bir suç işleme kararının bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir.

Ceza Genel Kurulunun konuya ilişkin 03.12.2013 tarihli ve 1475-577, 30.05.2006 tarihli ve 173-145, 08.07.2003 tarihli ve 189-207, 13.10.1998 tarihli ve 205-304, 20.03.1995 tarihli ve 48-68 ile 02.03.1987 tarihli ve 341-84 sayılı kararlarında aynı suç işleme kararı kavramından, kanunun aynı hükmünü birçok kez ihlal etme hususunda önceden kurulan bir plan, genel bir niyetin anlaşılması gerektiği, bu bağlamda failin suçu işlemeden önce bir plan yapmasının veya bu suça niyet etmesinin, fakat fiili bir defada yapmak yerine, kısımlara bölmeyi ve o surette gerçekleştirmeyi daha uygun görmesinin, hareketinin önceki hareketinin devamı olmasının ve tüm hareketleri arasında subjektif bir bağlantı bulunmasının anlaşılması gerektiği kabul edilmiş, ilk eylemle ikinci eylem arasında makul sayılamayacak uzunca bir sürenin geçmesinin, sanığın aynı suç işleme kararıyla değil, çıkan fırsatlardan yararlanmak suretiyle suçu işlediğini gösterdiği belirtilmiştir.

Öğretide ise aynı suç işleme kararının, kanunun aynı hükmünü müteaddit defa ihlal etmek hususunda önceden kurulan bir plan ve genel bir niyet anlamında bulunduğu (Sulhi Dönmezer-Sahir Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza hukuku, Beta Basım Yayım, 14. bası, İstanbul, 1997, s.528 vd), çok genel bir birliğin, genel bir saik birliği sonucuna götüreceği, saik birliğinin, kararda birliği meydana getiremeyeceği, suç saiki, niyeti, amacı ile kararının karıştırılmaması gerektiği, yine fırsat çıktığı zaman suç işlemek için verilen genel bir kararın, müteselsil suçun bu sübjektif şartını oluşturmayacağı (Türkan Yalçın Sancar, Mütesessil Suç, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1995, s.70 vd), failin çıkacak her fırsattan yararlanmak hususunda genel ve soyut bir kararının varlığının aynı suç işleme kararının kabulünü gerektirmeyeceği (Kayıhan İçel, Suçların İçtimaı, İstanbul, 1972, s. 136-137; Mahmut Koca-İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, 6. bası, Ankara, 2013, s. 490), kanunda kullanılan karar tabirinden anlaşılması gerekenin, failin daha baştan itibaren birden fazla suçu kısım kısım işlemeye yönelik tasavvuru olduğu, önceden bir plan yapmış, niyetini oluşturmuş, fakat bunu bir defada gerçekleştireceği yerde, kısımlara bölmeyi ve o suretle gerçekleştirmeyi daha uygun görmüş ve bu plana göre hareket etmiş olduğu için zincirleme suçun kabul edildiği (Hakan Hakeri, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2011, s.507), zincirleme suç halinde failin somut fiile ve fiillerin bütününe yönelik olmak üzere iki iradesinden söz edilebileceği, zincirleme suç işlemeye yönelik iradenin, yani bir suç işleme kararının her bir suça ilişkin kasıttan önce geldiği (Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Beta Yayımcılık, 3. Bası, İstanbul, 2013, s. 475), zincirleme suçun sübjektif şartının bir suç işleme kararının icrası kapsamında işlenen suçlar arasında manevi bir bağ bulunması olduğu (İzzet Özgenç, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, 9. bası, Ankara, 2013, s. 553), suçların işleniş biçimindeki benzerlik, aynı türden fırsatları değerlendirme, suçla korunan hukuki değer, hareketin yöneldiği maddi konunun nitelik ve başkalıkları ve suçlar arasındaki zaman aralığı gibi dışa yansıyan veri ve davranışlardan yararlanılarak tespit edilecek olan bir suç işleme kararının kanunun aynı hükmünü ihlal etmek hususundaki failin genel planı olduğu (... Emin Artuk-Ahmet Gökçen-Caner Yenidünya, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 7. Bası, Ankara, 2013, s. 645-646) görüşleri ileri sürülmüştür.

B. Somut Olayda Hukukî Nitelendirme

... İl Emniyet Müdürlüğü Narkotik Suçlar Büro Amirliği görevlilerince, uyuşturucu madde ticaretine ve kullanımına ilişkin yapılan istihbarat çalışmaları neticesinde, ...'da ikamet eden inceleme dışı sanık ...'ün, ...’dan temin edip getirdiği eroinleri kullanıcı şahıslara sattığı bilgisinin elde edilmesi üzerine, Isparta Cumhuriyet Başsavcılığınca 2015/13008 sayılı soruşturmanın başlatıldığı, soruşturma kapsamında inceleme dışı sanık ... hakkında CMK'nın 135. maddesi gereğince iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması kararının alındığı, gerek görevlilerce gerçekleştirilen araştırmalar ve gerekse yürütülen teknik takip çalışmaları neticesinde, inceleme dışı sanık ...’ın, inceleme dışı sanık ... ile irtibatlı olduğunun ve adı geçenlerin uyuşturucu madde ticareti yapma suçuna ilişkin olarak birlikte hareket ettiklerinin değerlendirilmesi üzerine, inceleme dışı sanık ... hakkında da CMK'nın 135. maddesi uyarınca iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması kararlarının alındığı,

İnceleme dışı sanık ...’nin 23.12.2015 tarihinde saat 21.00 sıralarında tanık ... ile gerçekleştirdiği telefon görüşmelerinden, adı geçenler arasında uyuşturucu madde alışverişinin gerçekleştirileceğinin ve inceleme dışı sanık ...’nin, satışa konu uyuşturucu maddeyi alması için sanık ...’i, sanık ...'in ikametine göndereceğinin değerlendirilmesi üzerine, görevlilerce aynı gün saat 21.11 sıralarında inceleme dışı sanık ...’nin ... Mahallesi, .... Sokak, No: ... sayılı adreste bulunan ikametinin çevresinde tertibat alındığı, bir süre sonra sanık ...’nun söz konusu adresten çıkıp aynı mahallede bulunan .... Sokağa doğru yürüdüğünün ve sokak üzerindeki sanık ...’in ikametine girdiğinin, yaklaşık beş dakika sonra sanıklar ... ve ...’nun birlikte ikametten çıkıp ... Mahallesi, .... Sokak üzerindeki parka gelerek beklediklerinin görüldüğü, saat 21.25 sıralarında ticari bir taksinin söz konusu parkın bulunduğu yere geldiğinin, araçtan inen tanıklar ... ile ...'in parkın köşesinde beklemekte olan sanıkların, yanına geldiklerinin, taraflar arasında uyuşturucu madde alışverişi gerçekleştirildiğinin, parktan ayrılan sanıkların, inceleme dışı sanık ...’nin ... Mahallesi, ... Sokak, No: .. sayılı adresteki ikametine girdiklerinin, tanıklar ... ile ...’in ise kendilerini beklemekte olan taksiye bindiklerinin ve aracın ... Mahallesi, ... Cadde istikametine doğru hareket ettiğinin görüldüğü, görevlilerce takip edilen aracın saat 21.33 sıralarında ... Cadde üzerinde durduğunun ve araçtan inen tanık ...’ın ara sokaklara doğru uzaklaştığının görülmesi üzerine, görevlilerden bir kısmının tanık ...’ı, diğerlerinin ise ticari taksiyi takip etmeye başladıkları, ticari taksinin saat 21.35 sıralarında ... Mahallesi, ... Caddesi üzerinde durdurulduğu, arka koltukta o... tanık ...’in araçtan indirildiği, üzerinde suç unsuru bulunup bulunmadığı sorulduğunda tanığın montunun sol cebinden çıkardığı kırmızı çizgili kâğıda sarılı, bir paket hâlindeki suç konusu eroini görevlilere teslim ettiği, takip edilmekte olan tanık ...’ın, saat 21.40 sıralarında ... Mahallesi, ... Sokak, No: ... sayılı adreste bulunan binaya gireceği esnada yanına yaklaşıldığı, görevlileri fark eden tanığın, sol elindeki bir maddeyi ağzına atıp yuttuğu, görevlilerce yakalanarak yuttuğu şeyin ne olduğu sorulduğunda tanık ...’ın; "Sizleri fark edince, elimdeki iki paket eroini yuttum." şeklinde cevap verdiği, Yerel Mahkeme ile Özel Daire arasında sanıklara atılı uyuşturucu madde ticareti yapma suçunun sübutu konusunda bir uyuşmazlık ve bu kabulde herhangi bir isabetsizlik bulunmayan olayda;

23.12.2015 tarihli fiziki takip tutanağında; "..., ..., ... ile ... isimli şahıslar arasında alışveriş olduğu görülmüş," şeklindeki genel açıklama dışında, sanıklarca tanıklar ... ve ...'e ayrı ayrı uyuşturucu madde verildiğine, bu bağlamda birden fazla satış yapıldığına ilişkin herhangi bir gözlemin ya da ibarenin bulunmaması, soruşturma evresinde; tanık ... ile birlikte kullanmak amacıyla uyuşturucu madde almak için ticari bir taksiyle sanıklar ... ve ...'in bulunduğu parka gittiklerini, araçtan inip adı geçenlerle buluştuktan sonra 30 TL karşılığında sanık ...'dan iki paket eroin satın aldıklarını ifade eden tanık ...'in kovuşturma evresinde; ticari bir taksiyle sanıkların bulunduğu parka gittiklerini, tanık ...'ın araçtan inip sanıkların yanına gittiğini ve suç konusu uyuşturucu maddeleri aldığını, sanıkların yanından ayrılıp araca geri gelen tanık ...'ın kendisine bir paket eroin verdiğini, olay anında araçtan hiç inmediğini beyan etmesi, soruşturma evresindeki 26.12.2015 tarihli ifadesinde; olay günü tanık ... ile birlikte uyuşturucu madde kullanmaya karar verdiklerini, bu esnada inceleme dışı sanık ...'nin arayıp elinde uyuşturucu madde bulunduğunu söylediğini, bunun üzerine tanık ... ile birlikte ticari bir taksiye binip ... Mahallesi'nde bulunan bir parka gittiklerini ve burada inceleme dışı sanık ... ve sanık ... ile buluştuklarını, tanık ...'in 30 TL karşılığında suç konusu iki paket eroini satın aldığını, ancak adı geçenin parayı kime verdiğini, uyuşturucu maddeleri hangisinden aldığını tam olarak hatırlamadığını, parktan ayrılıp taksiye bindikleri sırada tanık ...'in paketlerden birini kendisine verdiğini beyan eden tanık ...'ın kovuşturma evresindeki ifadesinde; kullanmak amacıyla uyuşturucu madde satın almak için tanık ... ile birlikte ticari bir taksiye binip inceleme dışı sanık ... ile sanık ...'nun bulunduğu parka gittiklerini, burada inceleme dışı sanık ...'den iki paket hâlindeki suç konusu uyuşturucu maddeleri aldığını belirtmesi, bilgi veren sıfatıyla kollukta dinlenen taksi şoförü ...'in; ... Mahallesi'ne gitmek isteyen tanıklar ... ve ...'i söz konusu yere götürdüğünü, burada bir parkın yakınında durduklarını, araçtan inen tanık ...'ın parkta beklemekte olan bir kadın ve erkek ile buluştuğunu, tanık ...'in ise araçtan hiç inmediğini, bir süre sonra tanık ...'ın araca geri geldiğini ifade etmesi, sanık ...'nun aşamalarda; olay günü parkta buluştuğu tanık ...'a uyuşturucu madde vermediğini, adı geçene inceleme dışı sanık ...'den aldığı 50 TL'yi verdiğini, bu esnada tanık ...'in ticari taksinin arka koltuğunda oturduğunu, araçtan hiç inmediğini savunması, hakkındaki uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan kurulan mahkûmiyet hükmü Özel Dairece onanmak suretiyle kesinleşen inceleme dışı sanık ... ile tanık ... arasında gerçekleştirilen ve suç konusu uyuşturucu maddelere ilişkin olan telefon görüşmelerinde, tanık ...'e ilişkin herhangi bir açıklamanın, bu bağlamda adı geçen tanığa da uyuşturucu madde istendiğine dair bir ibarenin bulunmaması, söz konusu iletişimin tespiti tutanaklarında geçen ifadelerin yalnızca bir şahıs ile gerçekleştirilecek uyuşturucu madde alışverişine, diğer bir anlatımla tek bir satışa yönelik olması hususları birlikte değerlendirildiğinde; sanıkların tanık ... ve ...'e ayrı ayrı uyuşturucu madde sattıklarına, diğer bir anlatımla bir suç işleme kararının icrası kapsamında birbirinden bağımsız birden fazla (iki kez satış) uyuşturucu madde ticareti suçunu şüpheden sanık yararlanır ilkesi gereğince sanıklarca gerçekleştirilmiş tek satış hareketinin bulunduğunun, birleştirdikleri 30 TL karşılığında ortaklaşa eroin almak için sanıklar ile buluşan ve gerçekleştirilen tek satış hareketi sonucu iki paket eroini kullanmak amacıyla temin eden tanıklar ... ve ...'in, söz konusu paketleri kendi aralarında paylaştıklarının, tek satış hareketinin bulunması nedeniyle zincirleme suç hükmünün uygulanma koşullarının oluşmadığının kabulü gerekmektedir.

Bu itibarla, Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesinin direnme kararına konu hükümlerinin, sanıklar hakkında TCK’nın 43. maddesinde düzenlenen zincirleme suç hükümlerinin uygulanma koşullarının bulunmadığının gözetilmemesi isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmelidir.

VI. KARAR

Açıklanan nedenlerle;

1- Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesinin direnme gerekçesinin İSABETLİ OLMADIĞINA,

2- Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 20.05.2021 tarihli ve 80-163 sayılı direnme kararına konu hükümlerinin, sanıklar hakkında zincirleme suç hükümlerinin uygulanma koşullarının bulunmadığının gözetilmemesi isabetsizliğinden BOZULMASINA,

3- Dosyanın, mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 12.04.2023 tarihinde yapılan müzakerede oy birliğiyle karar verildi.