AYM'nin 2023/149 esas - 2025/147 karar sayılı kararı

Türk Medeni Kanununun 2002’den itibaren geçerli olan yasa gereği, eşler arasında evlilikte edinilen mallar kural olarak ortak sayılır. (Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi) Ancak evlilikten önce sahip olunan ya da karşılıksız edinilen mallar kişisel mal olarak kabul edilir. Yani bir eş, evlilikten önce krediyle bir mal (örneğin ev veya araba) aldıysa, bu mal kişisel malı olur. Buna karşılık, bu malın kredi borcunun evlilik sırasında eşlerin ortak gelirinden ödenmeye devam edilmesi durumunda, diğer eş de yapılan bu ödemeler nedeniyle katılma alacağı adı altında belirli bir hakka sahip olur. Boşanma halinde, evlilik içinde yapılan bu ödemeler üzerinden diğer eş de bu malın değer artışına katkısı oranında pay talep edebilir.

Eşlerden birinin çalışıp diğerinin çalışmaması durumunda da bu katılma alacağı hakkını ortadan kaldırmaz. Evlilik birliği içerisinde çalışan eşin geliriyle yapılan kredi ödemeleri kural olarak ortak edinilmiş maldan yapılmış sayılır ve bu durum çalışmayan tarafın katılma alacağı hakkını doğurur. Çalışmayan tarafın bu durumu ispatlamak için doğrudan kendi gelirini göstermesi gerekmez; çalışan tarafın evlilik içindeki gelirini ve bu gelirden yapılan ödemelerin ispatlanması yeterlidir.

Ayrıca, diğer eş evlilik öncesi edinilen bu mala, kendi kişisel malından (örneğin miras yoluyla gelen birikimlerini satarak) doğrudan bir katkı sağlamış ve bu katkıyla malın değerini artırmış olması durumunda, bu durumu ispat ederek söz konusu katkı payını talep etme hakkı da bulunmaktadır. Konuyu uzatmamak adına, ilgili kanun maddelerine, Yargıtay kararlarına, denkleştirme ve değer artış payı gibi hukuki detaylara burada yer verilmemiştir.

Konuyu daha iyi kavrayabilmek adına somut bir örnek üzerinden ilerleyelim:

Eşlerden Bay A, 2020 yılında bankadan kredi çekerek bir ev satın alıyor. Bu kredinin geri ödeme süresi 2030 yılına kadar devam edecek şekilde planlanmış. Bay A, 2022 yılında Bayan B ile evleniyor. Bu durumda, Bay A'nın evlilik öncesinde satın aldığı bu ev, Türk Medeni Kanunu'na göre Bay A'nın kişisel malı niteliğindedir. Ancak, evlilik birliği devam ederken kredi ödemeleri de sürmektedir. Çift, 2025 yılında boşanma davası açmaya karar veriyor. Bu durumda, boşanma davasının açıldığı tarihe kadar geçen 3 yıllık evlilik süresi (2022-2025) boyunca, evin kredi taksitleri evlilik birliği içerisinde ödenmiş oluyor. İşte bu noktada önemli bir ayrım ortaya çıkıyor: Evin kendisi Bay A'nın kişisel malı olsa da, evlilik birliği içerisinde (2022-2025 yılları arasında) ödenen kredi taksitleri, eşlerin ortak çabası veya edinilmiş mallarından karşılandığı için "edinilmiş mal" olarak kabul edilir. Bu durumda, Bayan B (diğer eş), evlilik birliği süresince ödenen bu kredi taksitlerinin, kişisel mal olan eve yapılan bir katkı olduğunu ileri sürerek, bu katkı üzerinden katılma alacağı talep edebilir. Talep edilecek miktar, 3 yıl boyunca ödenen kredi taksitlerinin evin toplam değerine oranı ve evin güncel değeri üzerinden hesaplanacaktır.

Av. Melike ÜNVER